CZĘŚCI MOWY
a) Informacje ogólne
Wszystkie wyrazy to części mowy. Rozpoznajemy je dzięki pytaniom, na które odpowiadają.
Podział
- ODMIENNE: rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki, liczebniki, zaimki
tzn. że wyrazy te mogą mieć różne formy, np.
kot – kota, jadę – jedzie, biały - biała
- NIEODMIENNE: przysłówki, przyimki, spójniki (oraz partykuła i wykrzyknik)
tzn. że wyrazy te zawsze występują w tej samej formie, np.
zawsze, po, i, nad, nigdy, doskonale
b) Nieodmienne części mowy
Przysłówki
odpowiadają na pytania: jak?, gdzie?, kiedy?
wyrażają sposób, czas i miejsce wykonania czegoś, pewnej czynności
np.
biegnie szybko, myśli długo, przyjechał wczoraj, bywał wszędzie
Przyimki
wyrażają zależności przestrzenne, czasowe i osobowe
np. zadomem, podstołem, przedgodziną, doJacka, dom wlesie
Spójniki
łączą wyrazy i zdania
np. kot i pies, myślę, więc jestem, nie przyjdę, bo jestem chory
Partykuły
nadają wypowiedzeniom zabarwienie uczuciowe lub znaczeniowe
Wykrzykniki
wyrażają stany emocjonalne
spojnik_partykula_wykrzyknik.doc
c) Odmienne części mowy
Rzeczowniki
odpowiadają na pytania: kto? co?
wyrażają osoby, przedmioty, rzeczy, pojęcia, miejsca,
np.
Pies śpi.
W domu są goście.
Piękna dziewczynka idzie szybko do swojego nowego domu.
Czasowniki
odpowiadają na pytania: co robi?, co się z nim dzieje?, w jakim stanie się znajduje?
wyrażają czynności lub stany
np.
Ola chodzi po pokoju.
Chłopcy grają w piłkę.
Jutro pojedziemy do sklepu i kupimy ci nowy sweter, w którym pojedziesz do babci.
Przymiotniki
odpowiadają na pytania: jaki?, jaka?, jakie?, czyj?, czyja?, czyje?, który?, która?, które?
wyrażają cechy przedmiotów, osób, miejsc (czyli rzeczowników)
np.
mała litera, czarny kot, piękny dzień, nowoczesny tor, ciekawa książka, łatwe zadanie
Liczebniki
odpowiadają na pytania: ile?, który z kolei?,
wyrażają ilość, kolejność
np.
pięć dni, szósty punkt, pół metra, pięcioro dzieci, tysiąc mil
Zaimki
odpowiadają na pytania tych części mowy, które zastępują
wyrażają to, co wyrażają części mowy, które zastępują
np.
Piękny płaszcz. – Ten płaszcz.
Piotr idzie. – On idzie.
Książka Ady leży na półce. – Jej książka leży tam.
Źródło: http://www.sto.home.pl/pub/uczniowie/polski/KOMPENDIUM/09%20IX%20fleksja/